سوزن دوزی بلوچی
کریشی جدید دوزی یا بلوچی دوزی مجموعه خاصی از انواع سوزن دوزی است که توسط زنان بلوچ انجام می شود و اولین بار از ذهن و خلاقیت زنان بلوچ ایجاد شده. سوزن دوزی بلوچی دارای مهر اصالت از سازمان یونسکو می باشد و در فهرست میراث معنوی کشور نیز ثبت شده است.
در سوزن دوزی بلوچ سه الگوی متداول دوخت به نام های پرکار، میانکار و کم کار رایج است. منظور از این سه شیوه میزان تراکم نقوش سوزندوزی روی پارچه است.
زیبایی هنر سوزن دوزی بلوچ به این است که در زندگی روزمره مردمان آن دیار کاربرد روزانه دارد و با وجود گذشت سالیان دراز و رفت و آمد مدهای متنوع همواره جایگاه خود را در فرهنگ بلوچ حفظ کرده. امروزه این هنر به شکل سنتی ماندگار در بین بیشتر زنان بلوچ رواج دارد.
قطعات مورد استفاده در لباس های زنان بلوچ
1- پیش سینه: که در گویش محلی به زیح یا زیگ گفته می شود و در یقه پیراهن به کار می رود.
2- پندول و یا گوامتال: در واقه جیب لباس است که در زیر پیش سینه قرار می گیرد و تانزدیک دامن ادامه دارد.
3- آستیک یا آستونک: در دو قطعه آماده می شود و زینت سرآستین پیراهن های زنان بلوچ است.
4- پادگ یا پانچک: همان پارچه شلوار است که سوزن دوزی می شود و در قسمت سرشلوار است که سوزن دوزی می شود و در قسمت سر شلوار استفاده می شود مانند سر آستین می باشد.
5- تک و دامن: حاشیه های پندول تا پیش سینه و لبه دامن لباس را در می گیرد و هرچقدر این قسمت بیشتر دوخته شده باشد نشان از تجمل لباس دارد.
انواع نقش ها:
1- نقوش انسانی: از این نقوش در هنر سوزندوزی کمتر استفاده می شود و این نوع نقش بر روی قالیچه ها کاربرد بیشتری دارد.
2- نقوش حیوانی: که برگرفته از انواع حیوانات است که این حیوانات ممکن است در اطراف و خود منطقه وجود داشته باشد یا برگرفته از ذهنیت فرد.
3- نقوش گیاهی: عدم وجود گل در بلوچستان ذهن سوزندوز را بر آن داشته تا به نقش فرینی آن بپردازد و با کنار هم قرار دادن چند مربع، لوزی، مثلث یا مستطیل انواع گل و نقش ها را می آفریند.
4- نقوش هندسی: نقش های هندسی بیشترین کاربرد را نه تنها در سوزن دوزی بلکه در انواع فعالیت ها مانند سفال، زرگری و غیره می تواند داشته باشد.
ترکیب رنگ در سوزن دوزی بلوچی
رنگ های اصلی به کار رفته در سوزن دوزی بلوچی سنتی شامل شش رنگ است. هرچند که در میان زنان بلوچ از قدیم به هفت رنگ رایج بوده و به دوختی که این رنگ ها را در خود داشته دوخته هفت رنگ می گفتند. که امروزه شامل قرمز، سبز، قهوه ای تیره، سیاه، سفید و آبی می باشد.
80 درصد طرح اولیه بلوچی دوزی با رنگ قرمز انجام می شود. در واقع شالوده و اساس طرح اولیه عمدتا با رنگ قرمز شروع می شود و بعد از کشیدن طرح اولیه همچون نقاشی با شش رنگ دیگر پر می شود. این یک قانون در بلوچی دوزی است که طرح ها به طور سه تایی پر شوند. (پر شدن معادل رنگ آمیزی نهایی در نقاشی را دارد.) بدین صورت که طرح اول قهوه ای تیره، طرح دوم قرمز و طرح سوم سفید. سپس فواصل بین طرح قرمز و قهوه ای تیره، با سبز پر می شود. فواصل ما بین طرح قرمز و سفید با آبی و فواصل ما بین طرح سفید و قهوه ای با سیاه پر می شود. و این تکرار همچنان ادامه دارد در سراسر دوخت. در بلوچی دوزی رنگ ها با قانون مشخص با هم ترکیب می شوند.
دیدگاهتان را بنویسید